W naszej bibliotece
"Teorie literatury XX wieku", A. Burzyńska, M. P. Markowski, Kraków 2009
Najważniejsze teorie literatury począwszy od psychoanalizy Freuda przez francuskich i praskich strukturalistów po gender i queer. W każdym dziale zostały wyróżnione ramki z najważniejszymi pojęciami dotyczącymi poszczególnych kierunków. Dodatkowo na końcu znajduje się graf z chronologicznym przedstawieniem pojawiających się teorii. Uzupełnieniem książki jest antologia kluczowych tekstów najważniejszych szkół literaturoznawczych minionego stulecia. (Teorie literatury XX wieku Antologia, red. A. Burzyńska, M. P. Markowski, Kraków 2007)
"Lekcja Europy Środkowej", Cs. G. Kiss, Kraków 2009
Książka jest zbiorem artykułów, esejów, wykładów Csaby Kissa poświęconych badaniu tożsamości własnego narodu, ale także zrozumieniu słowiańskich sąsiadów Węgrów. Z ciekawszych tematów, o których pisze autor warto przytoczyć rozważania na temat wizerunku narodów Europy Środkowej jaki zarysowuje się w ich hymnach, czy też artykuł o wątkach polskich w opowiadaniach Gyuli Krúdyego.
"Między oryginałem a przekładem. Obcość kulturowa jako wyzwanie dla tłumacza", red.J. Brzozowski, M. Filipowicz-Rudek, Kraków 2009
Pozycja jest zbiorem artykułów, w których tłumacze zmagają się z problemami napotkanymi podczas tłumaczenia związanymi z różnicami kulturowymi, jak np. przełożenie nazwy polskiego bigosu na hiszpański, czy też oddanie intertekstualnych nawiązań w poezji Leśmiana, które często i dla polskiego czytelnika bywają nie do końca czytelne.
"Antologia współczesnej poezji węgierskiej", red. J. Snopek, Warszawa 2010
Zbiór obejmuje przekłady wierszy 28 wybranych poetów węgierskich urodzonych po roku 1940 zróżnicowanych pod względem artystycznym i myślowym.
"Dossier K", I. Kertész, Warszawa 2008
Książka jest formą autobiografii w formie wywiadu-rzeki, w której węgierski noblista opisuje swój żydowski los, Holocaust, czasy komunizmu oraz definiuje siebie jako pisarza.
"Dziedzictwo Estery", S. Márai, Warszawa 2008
W książce, podobnie jak w Żarze, bohaterowie wracają do przeszłości, by wyjaśnić dawne tajemnice.
"Zazdrośni", S. Márai, Warszawa 2010
Sándor Márai wcześnie zakosztował losu wygnańca, kiedy to już w 1919 roku opuścił rodzinną Kassę (dziś Koszyce) przyznaną rok później na mocy traktatu w Trianon Czechosłowacji. W związku z tymi doświadczeniami tło dla powieści wzorowane jest na rodzinnym mieście autora, jednak w dziele brak dokładnych wskazówek o tym, że rzecz dzieje się na Węgrzech. Zazdrośni to druga część rodzinnej sagi, w której poznajemy rodzinę Garrenów i zawiłe relacje między jej członkami.
"Kolizje. Antologia nowego dramatu węgierskiego" (tom 1 i 2), red. P. Pászt, Kraków 2010
Pozycja jest częścią serii wydawanej przez Katedrę Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego i wydawnictwo Panga Pank. Antologia kontynuuje również projekt Centrum Węgierskiego w Krakowie z 2003 roku i ukazuje się równocześnie z węgierskojęzyczną wersją polskich dramatów współczesnych. W tomach możemy znaleźć dzieła takich węgierskich dramatopisarzy jak György Spiró, czy János Hay, którzy znani są już polskiemu czytelnikowi, jak i tych, którzy w polskim tłumaczeniu jeszcze nigdy się nie ukazali.
"Nieznani polscy bohaterowie powstania węgierskiego 1848-1849", I. Kovács, Warszawa 2010
Autor przybliża polskiemu czytelnikowi kilka kart z czasów wspólnej walki Polaków i Węgrów podczas Wiosny Ludów. W książce opisane są biografie niektórych z walczących, którzy w swojej ofiarności i hereoizmie nie odbiegali od generała Bema czy Dembińskiego.
"A szöveg mint komplex jel", J. S. Petőfi, Budapest 2004
"Zdradzony bohater: János Eszterházy 1901-1957", Imre Molnár, Warszawa 2004 (Hg 2843)
Wydana przez Bibliotekę Frondy biografia człowieka, który już za życia wzbudzał wiele kontrowersji. Czołowy polityk węgierskiej mniejszości mieszkającej na Słowacji do pewnego czasu umiejętnie lawirował pomiędzy rządami faszystowskich Węgier a słowacką opozycją. Do czego go do zaprowadziło? O tym można dowiedzieć się z tej książki. Jej pierwsze wydanie w roku 1996 spotkało się z dużym oddźwiękiem i było szeroko komentowane, szczególnie u naszych południowych sąsiadów. Jego pogląd na stosunki z międzywojenną Polską, czy reakcja na węgierskie ustawy antyżydowskie sprawiają, że do dzisiaj jest uważany w jednych kręgach za bohatera, w innych-za zdrajcę.
Waldemar Kugler
"Képes András válogatása fiatal Magyar irók novveláiból", Bp 2002, (Hg 2772)
Jeżeli mamy ochotę dowiedzieć się czegoś o nowej fali węgierskich pisarzy, sięgnijmy po tę książkę. Są to wywiady z młodymi twórcami literatury, z których (najstarszy urodził się w 1960 roku). Każdy autor przedstawia swój krótki życiorys, po czym odpowiada na pytania autora, który niejednokrotnie zadaje je w taki sposób, ażeby pytany nie wykręcił się od odpowiedzi. Czytanie książki nie stwarza większych trudności - okazuje się, że język współczesnych pisarzy daleki jest od tego, który znamy z lektury Móricza.
Waldemar Kugler
"Historia Polski i Węgier", Szeged 2002, (Hg2785)
Książka ta nie jest zwykłym wydawnictwem mającym przybliżyć czytelnikowi historię (nierzadko biegnącą wspólnym torem) tych krajów. Na każdej stronie stajemy się świadkiem historycznych wydarzeń bogato uzupełnionych reprodukcjami obrazów, mapami, zdjęciami. W sumie można zaryzykować stwierdzenie, że jest to album z dodatkiem tekstu, a nie na odwrót. Wydana przez szegedyński klub polonijny książka zawiera opis naszych dziejów, począwszy od pierwszych dynastii, skończywszy na wstąpieniu braterskich krajów w struktury NATO. Szczególnie bliżej powinni jej się przyjrzeć przyszli filolodzy, gdyż układ stron (każda jest podzielona na pół: na górze tekst polski, na dole-węgierski) sprawia, że lektura i porównywanie poszczególnych zdań staje się czystą przyjemnością.
Waldemar Kugler
"Párizs", Szabó Ildiko, Bajomi - Lázár Dávid, Bt 2003, (Hg 2844)
Jedna z dwóch pozycji z naszej biblioteki należących do serii "Śladami Węgrów na obczyźnie". Mogę zachęcić tę książkę z paru powodów: czytając ją, zobaczymy, że Paryż był miejscem, który oddziaływał nie tylko na naszego Mickiewicza - był on też natchnieniem dla wielu poetów i pisarzy Węgierskich. To piękne miasto przyjęło takie postaci jak Endre Ady, Attila József, Tibor Déry, Gyula Illyes, Miklós Rádnóti, Sándor Márai, Mihály Munkácsy czy Franciszek II Rakoczy. Na stronach książki znajdziemy wspomnienia i fragmenty utworów wyżej wspomnianych. Jest to historyczno-literacki spacer po paryskich kawiarniach. Na dodatek pięknie wydany.
Waldemar Kugler
"Fiume", Fried Ilona, Bt 2004, (Hg 2846)
Kolejna książka z serii "Śladami Węgrów na obczyźnie". Tym razem wraz z historykami odwiedzamy Fiume, największy port ziemi Korony św. Stefana. Pięknie położony port nad morzem Adriatyckim dostał się pod panowanie Habsburskie już na początku XVI wieku. W skład Królestwa Węgier wszedł prawie trzy wieki później. Ten mały skrawek lądu (niecałe 20 km kw.) po dziś dzień chowa pamiątki po panujących tu jeszcze sto lat temu Węgrach. Wraz z autorami książki poznajemy budynki, które mają jakikolwiek związek z węgierską kulturą czy historią. Oglądamy stare pocztówki, czytamy o byłych gubernatorach tego portu, spacerujemy po wąskich uliczkach. Jest to pewnego rodzaju przewodnik, który warto przeczytać ze zdziwieniem odkrywając, że dawne Węgry to był nie tylko Budapeszt.
Waldemar Kugler
"Budapeszt", Chico Buarque, Warszawa 2005, (Hg 2899)
Co czuje obcokrajowiec, gdy przypadkiem trafia do obcego kraju? Co czuje Brazylijczyk, który zaczyna żyć w Budapeszcie nie znając w ogóle języka? Jose Costa, który żyje z tego co napisze innym osobom, całe życie jest anonimowy. Przestaje być, kiedy zaczyna żyć w dalekim kraju na innym kontynencie, przybierając zmienione nazwisko Kósta Zsóze. Co z tego wyniknie, jak daleki gość zniesie ten szok kulturowy, jakim jest niewątpliwie pobyt na Węgrzech? Dowiecie się z tej dosyć cienkiej (182 strony) książki. Sympatyczna lektura na jeden wieczór.
Waldemar Kugler
"Rozpad Austro - Węgier", Henryk Batowski, Kraków 1982, (Hg 2914)
Nazwisko autora jest już wystarczającą rekomendacją tej książki. Obszerne wydanie obejmuje niesamowitą ilość informacji na temat tego, co działo się w Monarchii Austro-Węgierskiej przed, w trakcie i po rozpadzie. Można zaryzykować stwierdzenie, że mimo swojego wieku, jest to w tej chwili najlepiej opracowana praca na temat zmian zachodzących w tym jednym z największych organizmów państwowych, jakie miała Europa. Dokładne dane statystyczne podane w tej książce pozwalają ujrzeć, czym tak naprawdę była Monarchia. Zagadnienia wieloetniczności tych ziem doczekały się wreszcie swojego miejsca w historiografii. Tabele statystyczne, mapy, tabele oraz zdjęcia najważniejszych postaci ówczesnej polityki sprawiają, że książka ta jest cenna nie tylko dla miłośników historii, ale także geografii czy wielu innych dziedzin życia, które też zostały tu opisane.
Waldemar Kugler
"Mihály Munkácsy : W kręgu sztuki", Warszawa 1974, (Hg 2828)
Książka dla miłośników sztuki, ale nie tylko. Rzadko w Polsce można dostać albumy, w których pojawiałyby się węgierskie eksponaty z muzeów, czy reprodukcje obrazów. A tu istna meglepetés - starannie wykonana monografia najsłynniejszego chyba malarza, Mihálya Munkácsego. Dużego formatu reprodukcje - a jest ich 47 - ucieszą oko każdego miłośnika sztuki. Wyczerpująca (jak dla filologa) biografia dostarczy podstawowych danych o artyście, być może zainteresuje czytelnika malarstwem węgierskim.
Waldemar Kugler
"Finnugor népek és mondák", Bp 2002, (Hg2770)
Jeżeli chcemy się przekonać na ile pokrewne są narody ugrofińskie, poczytajmy sobie ich ludowe podania. Znajdziemy wiele podobieństw! Ta wydana w twardej oprawie książka uzmysłowi nam w jaki sposób ludy patrzyły i dalej patrzą na otaczający je świat. Przeskakując z jednej legendy do drugiej wejdziemy w świat nie tylko Lapończyków, ale także Mansów, ludów Permskich czy Estończyków. Polecam szczególnie ludziom z zacięciem etnograficznym.
Waldemar Kugler
"Węgry - zarys dziejów i kultury", Jerzy Snopek, Warszawa 2002
Wydana przez wydawnictwo Rytm pozycja stanowi doskonałą pomoc uzupełniającą w nauce historii i literatury węgierskiej. Napisana przez cenionego historyka książka podsumowuje to co wydarzyło się w węgierskiej kulturze od jej początków, kładąc jednak większy nacisk na wiek XIX i XX. Autor w bardzo przystępny sposób przeplata ze sobą informacje dotyczące sztuk pięknych, muzyki, architektury z biografiami postaci historycznych czy fragmentami poezji naszych bratanków. Dodatkowym atutem tej książki jest z pewnością duża ilość ilustracji i zdjęć wzbogacająca doznania czytelnicze.
Waldemar Kugler
"A szabadságharc kilenc nagy csatája", Bp 1978, (Hg 1046)
Zbiór informacji na temat dziewięciu największych i najbardziej znaczących dla Węgier bitew w powstaniu 1848 roku. W skład książki wchodzą opisy następujących potyczek: Kápolna (26-27 lutego 1849), Szolnok (5 marca 1849), Tápióbicske ( 4 kwietnia 1849), Isaszeg (6kwietnia 1849), Nagyszalló (19 kwietnia 1849), Komárom (26 kwietnia 1849), Zdobycie zamku Budańskiego (21 maja 1849), Komárom (2 lipca 1849), Vác ( 15-17 lipca 1849).W książce tej znajdziecie opis i przebieg wyżej wymienionych bitew, wspomożony tekstami źródłowymi oraz reprodukcjami obrazów ilustrujących zmagania bitewne Węgrów w tej narodowo-wyzwoleńczej walce.
Waldemar Kugler
"Magyarország Emléklapjai", Kerékgyártó Árpád , Bp 1987, (Hg 1035)
Kalendarium najważniejszych wydarzeń historycznych uszeregowanych wg następujących po sobie dni w roku. Można do niego zajrzeć, kiedy chcemy się dowiedzieć czegoś więcej o dniu, który dzisiaj mija. Czy urodził się wówczas jakiś węgierski król? A może właśnie dziś jest rocznica ważnego wydarzenia? Podpisanie układu pokojowego, królewskie narodziny, śmierć wielkiego pisarza? Polecam tę książkę tym, którzy w codziennym pędzie zapominają, że każdy dzień jest ważny, bo właśnie każdego dnia jest jakaś okazja do świętowania czy wspomnień.
Waldemar Kugler