Przejdź do głównej treści

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Akademicki Dzień Pamięci

Akademicki Dzień Pamięci

Co roku 6 listopada obchodzony jest Akademicki Dzień Pamięci, który upamiętnia akcję Sonderaktion Krakau, podczas której aresztowano i przewieziono do obozów koncentracyjnych 183 krakowskich profesorów i nauczycieli akademickich. W tym roku oficjalne uroczystości związane z Akademickim Dniem Pamięci przeniesiono na 7 listopada.

Całość rozpoczęła się spotkaniem delegacji krakowskich uczelni na Cmentarzu Rakowickim. Dziekan naszego wydziału dr hab. prof. UJ Władysław Witalisz złożył wieniec na grobie prof. Przemysława Mroczkowskiego, wybitnego anglisty i mediewisty związanego z Uniwersytetem Jagiellońskim.  W tym roku przypada też 20 rocznica śmierci prof. Przemysława Mroczkowskiego.

Wicedyrektor  Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej dr Przemysław B. Tomanek złożył wieniec na grobie prof. Wiesława Witkowskiego, znamienitego filologa slawisty i dyrektora Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej w latach 1984–1993.

Pracownicy Instytutu Filologii Romańskiej odwiedzili groby i uczcili pamięć byłych pracowników: prof. dr hab. Stanisława Widłaka, prof. dr. hab. Teresy Eminowicz, prof. dr. hab. Witolda Mańczaka, dr hab. Moniki Surmy, dr Piotra Fornelskiego, dr Artura Gromczakiewicza oraz mgr Krystyny Herzig.

Operacja Sonderaktion Krakau miała miejsce 6 listopada 1939 roku. Pod pretekstem zebrania zwołano do budynku Collegium Novum nauczycieli akademickich i profesorów krakowskich uczelni. Spotkanie odbywało się w Sali 66 (obecnie jest to sala 56) o godzinie 12:00. W międzyczasie budynek otoczyła niemiecka policja. Zebrani mieli wysłuchać odczytu dotyczącego podejścia władz niemieckich do szkolnictwa i uczelni wyższych. Zamiast tego wysłuchali monologu niemieckiego dowódcy Brunona Müllera, który zwrócił się do uczestników zebrania takimi słowami  (według relacji prof. Fryderyka Zolla): „Uniwersytet tutejszy rozpoczął rok akademicki nie uzyskawszy uprzednio pozwolenia władz niemieckich. Jest to zła wola. Ponadto jest powszechnie wiadomo, że wykładowcy byli zawsze wrogo nastawieni wobec nauki niemieckiej. Z tego powodu wszyscy obecni, z wyjątkiem trzech obecnych kobiet, będziecie przewiezieni do obozu koncentracyjnego. Jakakolwiek dyskusja, a nawet jakakolwiek wypowiedź na ten temat jest wykluczona. Kto stawi opór przy wykonywaniu mego rozkazu będzie zastrzelony”.

Dialog z niemieckim majorem próbowali prowadzić prof. Stanisław Estreicher (były rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego) oraz ówczesny rektor prof. Tadeusz Lehr-Spławiński jednak nie dopuszczono ich do głosu, grożąc, że zostaną aresztowani jako pierwsi.

Grupę 183 osób przewieziono do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Dopiero 8 lutego 1940 roku zwolniono część więźniów, jednak tego momentu nie doczekało 12 profesorów. Wielu z nich z zmarło z powodu wycieńczenia w ciągu kilku tygodni od zwolnienia z obozu.

Zobacz galerię zdjęć