W listopadzie na Wydziale Filologicznym gościmy trójkę profesorów wizytujących. Do grona naszych gości należy również prof. Anna Kocheva z Instytutu Języka Bułgarskiego Bułgarskiej Akademii Nauk. Profesor wizytująca zajmuje się badaniem dialektów w języku bułgarskim, socjolingwistyką, historią języka bułgarskiego oraz leksykografią.
Prof. Ana Kocheva studiowała na Uniwersytecie Sofijskim „Kliment Ohridski”. Dodaje, że w wyborze jej ścieżki zawodowej dużą rolę odegrały geny. Otóż dziadkowie profesor wizytującej byli nauczycielami, a rodzice filologami. Prof. Ana Kocheva zaznacza, że wychowywała się w środowisku, w którym panował nie tylko szacunek, ale prawdziwy kult książek. Jej ojciec - prof. Ivan Kochev jest jednym z wybitnych bułgarskich językoznawców i autorem koncepcji Tomu Streszczającego Bułgarski Atlas Dialektów. Profesor wizytująca pamięta momenty z dzieciństwa kiedy ojciec pozwalał jej wypełniać kolorowe kropki na mapach regionalnych tworzących kolejne tomy atlasu. Przyznaje, że była wówczas bardzo dumna z udziału w czymś, co robią dorośli i przypuszcza, że taka zabawa wpłynęła na jej wybory zawodowe. Podczas studiów profesor brała udział w ekspedycjach dialektologicznych i dodaje: „Myślę, że wtedy zaczął się prawdziwy romans między mną a dialektologią, wtedy po raz pierwszy wykonałam badania terenowe i zdałam sobie sprawę, że chcę to robić dalej”.
Prof. Kocheva zachęca studentów do nauki języka bułgarskiego i zaznacza, że Bułgaria jest ojczyzną cyrylicy, trzeciego dziś oficjalnego alfabetu UE. Kraj ten dał światu genialny dorobek literacki pochodzący z dwóch dużych średniowiecznych ośrodków literackich - Presławia i Ochrydy. Ponadto podkreśla, że to nie przypadek, iż grecki duchowny i kronikarz Teofilakt nazywa Klemensa z Ochrydy, jednego z uczniów Cyryla i Metodego, „pierwszym biskupem języka bułgarskiego”.
Dla prof. Any Kochevy historyczny wymiar języka jest bardzo ważny: „Dzisiejszy język bułgarski, ze względu na zmiany o charakterze pozajęzykowym, jest identyfikowany w granicach i poza granicami Republiki Bułgarii w trzech regionach historyczno-geograficznych: Mezji, Tracji i Macedonii. Jego osobliwość wynika z jego historii: w IX wieku był to klasyczny język słowiański, dziś jest to egzotyczny język bałkański, w którym rzeczowników nie odmienia się przez przypadki. Tym samym język demonstruje szerokie użycie przedimków, analityczne tworzenie stopni porównań itp. Te cechy gramatyczne (z nieznacznymi wyjątkami) są spójne we wszystkich dialektach i stanowią podstawę specyficznego charakteru języka bułgarskiego jako jedynego języka słowiańsko-bałkańskiego na świecie.” Należy dodać, że ten nietypowy charakter wzbudza zainteresowanie językoznawców z całego świata, którzy decydują się na badania nad językiem bułgarskim.
Profesor specjalizuje się w badaniach nad dialektami, ale ciężko jej wskazać jeden, najbardziej istotny dla języka bułgarskiego dialekt. Uważa, że najważniejsze dla historii języka, zarówno bułgarskiego, jak i innych języków słowiańskich, są najbardziej archaiczne bułgarskie dialekty. Na przykład dialekty Rodopów. Są dość konserwatywne i zachowują niektóre z najstarszych cech języka, niektóre z nich można znaleźć już w czasach Cyryla i Metodego.
Co ważne, prof. Ana Kocheva zauważa, że między dialektami rodopskimi, a współczesną polszczyzną istnieją ciekawe paralele semantyczne, które potwierdzają zarówno starożytne słowiańskie pochodzenie gwary rodopskiej i łączą się z korzeniami języka polskiego w zakresie słownictwa. Istnieją również paralele fonetyczne między słowiańską północą a słowiańskim południem (czyli między językiem polskim, a dialektami bułgarskimi). Dotyczą one wymowy samogłosek nosowych, które również występują w dialekcie rodopskim.
Prof. Ana Kocheva dostrzega też szerokie perspektywy, które rozwijają się przed studentami ze znajomością języka bułgarskiego. Ciągły wzrost znaczenia Bułgarii na europejskim rynku tworzy coraz to nowsze miejsca pracy dla osób ze znajomością języka bułgarskiego. Wciąż jest duże zapotrzebowanie na tłumaczy tego języka, zarówno w zakresie tradycyjnym np. przy tworzeniu słowników dwujęzycznych lub przekładzie literatury oraz w zakresie tłumaczeń ustnych. Ponadto Bułgaria w ostatnich latach stała się bardzo popularna wśród polskich turystów i również ten dział gospodarki potrzebuje coraz więcej osób posługujących się językiem bułgarskim. Jeśli ktoś zdecydowałby się na kontynuację kariery językowej związanej z językiem bułgarskim to na pewno znajdzie przestrzeń na swój rozwój, gdyż polskie i bułgarskie instytucje filologiczne współpracują ściśle ze sobą od wielu lat.
Prof. Ana Kocheva zachęca studentów, którzy stoją na początku swojej kariery naukowej, aby pytali, czytali, podróżowali i nigdy nie tracili swojej ciekawości.
Na naszym wydziale we współpracy z Zakładem Filologii Bułgarskiej i Macedońskiej prof. Kocheva wygłosiła 9 listopada wykład na temat geografii lingwistycznej i dialektologii.
Prof. Ana Kocheva jest gościem Instytutu Językoznawstwa, Przekładoznawstwa i Hungarystyki. W ramach pobytu w IJPiH wygłosiła 60 -godzinny cykl wykładów "Podstawy geografii lingwistycznej".