Kierownik projektu: Bartosz Pietrzak
Termin rozpoczęcia realizacji projektu: 2021-04-12
Termin zakończenia: 2022-09-11
PRELUDIUM; edycja 19
Arabowie czasów dżahiliji – epoki rozciągającej się do 150 lat przed hidżrą Proroka Muḥammada – początkowo mianem sajjida określali przywódcę plemienia. Oczekiwali oni od niego przestrzegania pewnych zasad postępowania ujmowanych pod postacią zestawu sześciu cech, które w przybliżeniu można oddać jako: hojność i gościnność, odwaga i lojalność, cierpliwość i wytrzymałość, powściągliwość i umiarkowanie, skromność oraz elokwencja. Zasady te z czasem zaczęły pełnić funkcję swoistego kodeksu honorowego, zaś sam sajjid stał się synonimem człowieka honoru.
Celem projektu jest odtworzenie przedislamskiego kulturowego modelu postaci sajjida na podstawie analizy związanych z tym modelem ram językowych, tj. repertuaru środków leksykalnych dostępnych użytkownikom języka poezji staroarabskiej w dyskursie o postaci sajjida i jego postępowaniu. Model ten zostanie odtworzony głownie poprzez opis skryptu kodeksu honorowego wyznaczonego przez wspomniany zestaw sześciu cech. Do prezentacji tego skryptu wykorzystane zostaną dwie niezależne metody: metodologia Natural Semantic Metalanguage (NSM) Anny Wierzbickiej oraz analiza metafor i metonimii pojęciowych. Pierwsza z nich pozwoli na opisanie zachowania honorowego w precyzyjnych, kulturowo transparentnych terminach, z kolei druga ma na celu przedstawienie kulturowo ukształtowanego wyobrażenia postaci sajjida i jego postępowania osadzonego w szerszym kontekście konceptualnym kultury Arabów czasów dżahiliji.
Projekt stanowi element szerszego przedsięwzięcia badawczego, którego celem jest analiza konceptualizacji kulturowych zakodowanych w słowniku języka poezji staroarabskiej. Jest on zatem pierwszą próbą aplikacji metod językoznawstwa kulturowego w opisie historycznych stadiów rozwoju społeczeństwa i języka arabskiego.